NGOẠI GIAO NHÂN DÂN

NỮ TỔNG LÃNH SỰ CÓ

14 NĂM GẮN BÓ VỚI VIỆT NAM
Kiến Quốc

Đó chính là Tổng lãnh sự Nước CHND Trung Hoa tại TPHCM Cao Đức Khả.
Nhớ lại cách đây gần 7 năm, khi vừa đặt chân đến TPHCM, Cao Tổng (cách gọi thân mật của nguời Trung Quốc) đã có ngay cuộc tiếp xúc với chị em phụ nữ tại Nhà Văn hóa phụ nữ. Cánh đàn ông chúng tôi tỏ ý thán phục “đúng là động thái của bà tân Tổng lãnh sự”, song cũng “có ý chờ” xem bà có những hoạt động ngoại giao gì mới(?).
Cũng thời gian đó, thầy cô giáo và cựu học sinh của các trường (Khu Học xá Nam Ninh, Trường Thiếu nhi VN Lư Sơn - Quế Lâm, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Văn Bé, Võ Thị Sáu, Dân tộc TW) từng tá túc tại Nam Ninh, Quế Lâm (tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc) trong những năm kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ; nay sinh sống tại phía nam, nhớ về mảnh đất và con người từng đùm bọc, nuôi dưỡng mình đã nhóm họp “Hội những người bạn Quế Lâm, Nam Ninh”, bên cạnh Hội Hữu nghị Việt-Trung TPHCM. Với phương châm “ngoại giao nhân dân” chúng tôi cố gắng góp phần thắt chặt hơn nữa tình hữu nghị giữa 2 dân tộc. Và Cao Tổng đã thể hiện những cái gì mình có. Không có buổi sinh hoạt nào vắng bóng chị và những thành viên của Hội đã gọi Cao Tổng với lối xưng hô thân thiết “chị Khả”.
Mấy năm trước, nghe tin Hội tổ chức dã ngoại lên thăm trang trại của “tư sản đỏ” Lê Minh Ngọc (cựu học sinh Quế Lâm) trên tận Lâm Đồng, chị cùng cán bộ Tổng lãnh sự đăng kí cùng đi. Hai ngày sống trên cao nguyên, chị cố gắng tìm hiểu xem những cán bộ khoa học Việt Nam lăn lộn ra sao trong cơ chế thị trường. Biết có bạn đang là giám đốc Cty may xuất khẩu Việt Vương, chị chủ động tổ chức cho cán bộ xuống tìm hiểu hoạt động của một doanh nghiệp dân doanh. Đọc báo thấy có nhiều nhà sưu tập văn hoá có ý tưởng thành lập bảo tàng tư nhân, chị không ngần ngại đăng kí đến xem bộ sưu tập tranh của nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn. Vui nhất là trong chương trình văn nghệ “cây nhà lá vườn”, chị không ngại ngùng khi được mời lên hát những bài hát thời chống Mỹ, đặc biệt chị hát rất truyền cảm bài “Đường chúng ta đi” của nhạc sĩ Huy Du.
Trên cương vị Tổng lãnh sự, trong nhiệm kì của mình chị đã có mặt ở gần hết các tỉnh thành phía Nam. Chị luôn hưởng ứng các cuộc vận động từ thiện của Đoàn Ngoại giao: ủng hộ người nghèo, tài trợ học sinh có hoàn cảnh khó hay giúp đỡ các tỉnh gặp thiên tai. Trong các dịp kỷ niệm lớn, chị liên hệ với chính quyền tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông cử các đoàn nghệ thuật sang phục vụ nhân dân ta. Cảm động hơn tháng 7-2006, chị mời được Đoàn Nghệ thuật TP Bát Sắc sang biểu diễn tại Nhà hát Hòa Bình, gây quỹ giúp đỡ người nghèo. Sau đó Đoàn đi Rạch Giá biểu diễn. Nhưng đặc biệt ở chỗ Đoàn Nghệ thuật TP Bát Sắc là đoàn nghệ thuật nước ngoài đầu tiên đến với địa phương và nhân dân Kiên Giang coi đây là “một sự kiện quan trọng trong thời kì hội nhập”. Thấm thoát chị Khả công tác tại TPHCM đã gần 7 năm.
Đầu năm nay, sắp mãn nhiệm, chuẩn bị lên đường về nước nhưng chị Khả vẫn hối hả với nhiều việc đã định. Với quan niệm giao lưu văn hóa là chiếc cầu nối hữu nghị hiệu quả nhất nên vừa tổ chức Triển lãm ảnh “140 năm ngày sinh của lãnh tụ Tôn Trung Sơn” trong tháng 11-2006 thì chủ nhật 14-1-2007 lại cắt băng cho Triển lãm ảnh “Trung Quốc hài hòa – Quan hệ hữu nghị Trung-Việt”; rồi chủ nhật 21-1 ngay sau đó, Tổng lãnh sự cùng các doanh nghiệp Trung Quốc và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TPHCM tổ chức cho 1 vạn người tham gia “Cuộc đi bộ vì người nghèo”, thu được hơn 1 tỷ đồng. Chị Khả là con người như thế - luôn luôn vận động vì tình hữu nghị giữa nhân dân 2 nước.
Trong đời thường chị là một con người bình dị, gần gũi, thân thiết của các bạn Việt Nam. Có bạn hỏi vì sao chị có thể nói tiếng Việt bằng giọng chuẩn Hà Nội như vậy? Chị tâm sự: “Thật ra ngay từ khi còn là học sinh tôi rất yêu quê hương các bạn, rất ngưỡng mộ Bác Hồ. Những năm Việt Nam chống Mỹ, các tác phẩm “Sống Như Anh” và “Những bức thư từ tuyến đầu Tổ quốc” là sách gối đầu giường của thanh niên chúng tôi. Thi tốt nghiệp phổ thông, luận văn “Lá thư gửi về miền Nam Việt Nam” của tôi được điểm cao. Năm 1965, tôi thi đỗ vào Đại học Ngoại thương Bắc Kinh. Ngoại ngữ tôi chọn là Việt văn. Ra trường, năm 1971, tôi được cử sang Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội. Hơn 1 năm sống ở Hà Nội, tôi được đọc rất nhiều sách báo của các bạn. Hai nhiệm kì sau hơn 6 năm, tôi được cử sang làm Bí thư thứ nhất rồi Tham tán Chính trị. Còn đợt công tác thứ tư ở Việt Nam từ giữa năm 2000…”.
Nghe tin chị Khả sắp “hồi quốc”, thầy trò các trường đều muốn có buổi liên hoan riêng với chị, nhưng đối tác thì nhiều, lịch thì kín, còn công việc ngoại giao nữa. “Hội những người bạn Quế Lâm, Nam Ninh” đã đứng ra tổ chức buổi gặp mặt đầu xuân và liên hoan chia tay chị tại Nhà Văn hoá hữu nghị. Giữa không khí ấm cúng đầu xuân chen lẫn niềm vui vì bạn bè gặp mặt nhưng man mác buồn vì sắp chia li, chị Khả cảm động phát biểu: “Những tháng năm công tác ở Việt Nam với tôi không thể nào quên. Hy vọng rằng chúng ta sẽ có nhiều dịp gặp lại nhau ở Bắc Kinh hay Hà Nội, TPHCM... Trở về nước, tôi sẽ cố gắng tiếp tục cùng các bạn duy trì và phát triển mối tình hữu nghị Trung-Việt “mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững” như Bác Hồ, Bác Mao cùng nhân dân 2 nước đã dày công vun đắp”.