NGỌAI GIAO NHÂN DÂN

Về một người bạn Trung Quốc
Kiến Quốc

Hữu Thành có lần nói tôi thích làm công tác “ngọai giao nhân dân”. Có lẽ vậy, vì nghĩ những gì góp phần xây dựng cho tình hữu nghị 2 nước tốt lên là mình làm. Hay về “giừ” mới theo được nghề của ông già?
Cuối năm ngoái, anh Lê Khôi (trước là giáo viên Đại học Kỹ thuật quân sự) đưa chị Hà Diên Hồng, con nuôi của lão đồng chí La Qúy Ba, tới TpHCM. La Quý Ba là vị Đại sứ đầu tiên của Trung Quốc ở Việt Nam, ông còn là Đại sứ đầu tiên của Đoàn Ngọai giao ở Chiến khu Việt Bắc cho tới ngày trở về thủ đô. Sau này ông là Thứ trưởng Bộ Ngọai giao và mất năm 1995. Anh Khôi biết chúng tôi đang làm sách về ông già thì thông báo: “Bà này biết nhiều chuyện về quan hệ Việt-Trung...”. Chị rất vui vì được gặp con của Trần Đại sứ, bạn thân của La Đại sứ. Ông đã cùng Phó thủ tướng Bộ trưởng Trần Nghị đến viếng cha tôi tại Sứ quán Việt Nam đầu năm 1967... Sau đó quan hệ giữa chị và chúng tôi trở nên thân thiết. Cuối tháng 5/2007, chị lại vào.
Ông cụ thân sinh ra chị Hà Diên Hồng là Trung tướng Hà Huy, Tư lệnh Lực lượng Không quân của Hải quân Trung Quốc. Vì ông bà La Qúy Ba không có con nên đã nhận chị là con nuôi. Những năm đầu 1960 khi cụ Mao tuyên bố “Đế quốc Mỹ chỉ là con hổ giấy” thì chị cùng một vài con cái các cụ ở Trung Nam Hải có bài viết “Đế quốc Mỹ là con hổ giấy nhe nanh nguyên tử”. Tai bay vạ gió - chị bị đưa lên Tân Cương cải tạo. Những năm sau đó, bị cuốn trong cơn lốc của Đại cách mạng Văn hóa, đến cuối những năm 1970 trở về Bắc Kinh, chị gặp lại các bậc cha chú - bạn bè cha mẹ. Lão đồng chí Dương Thượng Côn đã kí giấy ủy nhiệm cho chị được đọc và nghiên cứu tàng thư về quan hệ Trung-Việt trong lưu trữ của Ban Liên lạc đối ngọai, Bộ Ngọai giao, Ban Chấp hành TW Đảng… Khi đọc vỡ nhẽ nhiều điều, chị quyết tâm viết một cuốn sách về quan hệ 2 nước. Để làm được điều này, chị phải sang Việt Nam.
Vừa rồi ra Hà Nội, chị đã vào thăm Võ Đại tướng và phu nhân. Ông bà mừng lắm. Đại tướng có nói đại ý: Cháu phải tự hào về cha mẹ, những người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam, đã cùng chiến đấu ở Việt Nam từ những ngày kháng chiến chống Pháp và giúp đỡ nhân dân Việt Nam hết mình trong sự nghiệp chống Mỹ những năm sau này! Việc cháu có ý định viết cuốn sách để lãnh đạo và nhân dân 2 nước hiểu được thực chất quan hệ Trung-Việt là việc làm đầy ý nghĩa.
Mong sao cuốn sách của chị sớm đến với bạn đọc!
(Ảnh: Chị Hà Diên Hồng cùng anh Chiến và Lưu Minh tại Continentan Hotel).