Tàu bay thời Chín năm

(để hỗ trợ cho bài "5/8")
Khi xem các bài viết, hồi kí, hồi ức về thời “Chín năm”, chúng ta cảm thấy máy bay hồi đó có quá nhiều loại, hoặc dường như người viết bị lẫn lộn. Rồi tôi “phát hiện” ra rằng, mỗi loại máy bay quân đội Pháp sử dụng hồi đó đều mang nhiều tên gọi khác nhau (và mỗi tác giả đã sử dụng một tên, thậm chí 2 tên cho một loại máy bay). Nguyên nhân “sâu xa” là những người viết (những sỹ quan, hạ sỹ quan đạo quân lê dương Pháp) khi nêu tên một loại máy bay, thì họ nhằm nói về một sự kiện có liên quan chứ không phải để nói về máy bay, vì vậy, nó đã làm chúng ta lẫn lộn giữa các loại máy bay mà quân đội Pháp sử dụng.
Các tác giả đã gọi tên máy bay:
Theo tên thương mại của nước chế tạo máy bay;
Theo tên quân sự của nước chế tạo máy bay;
Theo tên do quân đội Pháp (người mua) “chuyển đổi”, “Pháp hóa”;
Theo tên lóng mà các sỹ quan không quân Pháp gọi;
Ngoài ra, không quân Pháp còn đặt tên riêng cho mỗi chiếc máy bay, và trong bài viết của các tác giả, có lúc họ gọi chiếc máy bay đã phục vụ họ bằng tên riêng này.
Qua xem bài viết, hồi kí, hồi ức (chỉ là các trích đọạn nằm trong tài liệu liên quan), tôi “tổng kết” được rằng, hồi “Chín năm” ở chiến trường Đông dương có những “loại” máy bay sau:
Đacôta, tức C47, tức Douglas DC3 (loại phổ cập ở Đông dương).
Skyraider, tức Douglas-A1 hoặc AD1 (hồi 5/8/1964, Mỹ còn xài A-6 tức AD-6)
Hellcat, tức F6F.
Privateer.
Beaver.
Crikê, tức Moran-500.
Bearcat, tức Grumman F8F.
Paket C119, tức(?) Faischild, Flying Tiger.
Curtiss, tức JN4 Jenny (máy bay đưa thư).
Zoulou (Zulu): gồm các chiếc Zulu Tăng gô, Zulu Bravo, Zulu Inđia, Zulu Giuyliét, Zulu Zulu, Zulu Golf, Zulu Charlie,…
B26.
Novembre: gồm các chiếc Novembre Hotel, Novembre Quebec, Novembre Kilo,…
Yanke: Yanke Bravo, …
Nêgrô: Nêgrô Mamađu, …
Toucan, tức Junker-52.
Bănggiô.
Coóc xe.
Henđivơ.
Spitfire (hồi xưa ô.Dương Văn Dương bị chiếc này bắn).
Duoglas DC9, tức MD95.
Briston.
Cuốctít Commanđô, tức C46.
C54.
Junkee JU87.
S-55 (trực thăng).
Sicorski (trực thăng).
Và có thể còn nữa.
Do chưa tra cứu nên tôi không biết chính xác các loại ở trên là các loại khác nhau hay trong đó có những cái chỉ vì khác tên gọi.
(tham khảo)