Yên Từ ngày đầu năm

Nhân ngày đầu năm tôi và các Trỗi nhà đi thăm cảnh Yên Tử. Buổi sớm lạnh 14 độ C, nắng vàng, trời xanh. Không có gì vội vã, chúng tôi rời HN từ 8h30 gần 3 tiếng sau mới tới bãi đỗ xe. Chuyến đi đã định là lên xuống bằng cáp treo, chặng cuối khoảng 500m chiều cao sẽ leo bộ. Đương nhiên là như thế, nếu lên chùa Đồng. Vì tuyến cáp treo thứ hai còn đang xây dựng, chưa chắc mùa lễ hội năm nay đã dùng được.
Một năm mấy chuyến Yên Tử, mặt mình có khi người ta còn biết. Dù thế mỗi lần đi tôi vẫn cố tìm những góc nhìn khác. Ngọn tháp Tổ trên nền những cành đại cỗi và núi thiêng.
Thiền sư Minh Hành (Nhân Thiên Đạo Sư Thích Tại Tại, tượng trong tháp Tôn Đức). Tháp này dựng bên ngoài tháp tổ, chứa nhục thể của Thiền sư, xây dựng năm 1659 do chính vua Lê ban sắc chỉ. Thiền sư là người Kiến Xương, Giang Tây, Đại Minh, sinh năm 1595, sang ta năm 1633 và được trao y bát (trụ trì chùa Hoa Yên?) năm 1644, mất năm 1659.
Trong tháp Tổ cũng có tượng Trần Nhân Tông mà người ta đã đặt câu hỏi "tại sao không lấy bức tượng này làm mẫu" khi đúc tượng Tam Tổ thiền phái Trúc Lâm đặt trên chùa Đồng mới. Tôi không chụp bức tượng trong tháp Tổ, vì không vào gần hơn được do vòng rào và vì hơi ngại có làm mất nghiêm trang?
Mùa này thường là người ta đi thăm cảnh, nhất là người nước ngoài và Việt kiều. Có đôi nam nữ người châu Á, ăn mặc như ta, quỳ lạy 4 hướng, có lẽ không phải người Việt.
Nhưng cũng có những người đi lễ, có cả cụ bà lần đầu tiên lên chùa Đồng. Cụ tự xác định là lần cuối, con cháu động viên năm sau có cáp treo lên trên này, cụ còn đi nữa.
Mùa này khách không nhiều lắm, nhưng các hoạt động khác thì khá tấp nập. Tuyến cáp treo thứ hai về cơ bản xong phần cáp nhưng nhà ga thì chắc chưa kịp phục vụ lễ sắp tới đây.
Ga cuối tuyến trên cũng còn dang dở. Từ đây khách còn phải leo lên quãng trăm mét chiều cao nữa mới tới chùa Đồng. Đủ cho khách hành hương tỏ lòng thành mà không mất nhiều sức quá.
Vật liệu xây dựng từ cát, gạch cho tới xi măng, sắt đều hầu như trông vào đôi vai cửu vạn đưa lên. Trước tôi đã đưa ảnh những người vác xi măng và sắt, lần này là những người gánh gạch. Gạch đặc 3kg/viên. Người gánh nhiều được 18 viên/chuyến, ít là 14 viên. Ngày họ đi được 2 chuyến, lên cao gần nghìn mét với trọng lượng hàng từ 40-50kg, đơn giá 2500-3.000 Đ/kg.
Những người kinh doanh nhà hàng cũng lo tập kết từ giờ để mùa hội (sau Tết có hàng bán). Cậu thanh niên này đã xong 2 chuyến của mình và đang giúp vợ đi nốt chỗ hàng này. Trọng lượng mỗi chuyến của họ cũng trên 40kg. Công vận chuyển sẽ được "thanh toán" trong tiền hàng bán ra vào mùa hội tới.
Chuyến xuống chúng tôi còn gặp nhóm người vác lên 2 cái TV LG 21", cho hai chùa Vân Tiêu và chùa Đồng. Một thanh niên khoẻ mạnh vác thùng (hoặc TV rời) còn mấy người phụ nữ cầm anten và dây dợ theo sau hộ tống.
Chương trình xây cất Yên Tử không chỉ có tuyến cáp treo. Để chuẩn bị đón lượng người tăng đột biến nhờ cáp treo thêm vào biển người mùa lễ hội trên chóp núi nhỏ bé này, người ta đang lấp đá và lát mặt các khe giữa những hòn đá tự nhiên để tạo ra nhiều chỗ đứng hơn. Nói chuyện với tôi cậu thợ công nhận làm vậy mất cảnh quan, nhưng sẽ giải quyết được chỗ đứng và ngăn chặn sự cố gãy chân do lọt xuống đó thi thoảng vẫn xảy ra. Sát mép bờ vực sâu, người ta đang hàn nốt những mét rào chắn cuối cùng mà một trong những đoạn rào là ngay sau lưng chùa Đồng.
Thực ra cảnh quan Yên Tử đã từng là tranh cãi giữa phe "bảo tồn" và phe công nghiệp, khi việc khai thác than mở rộng ra đến lân cận đây. Ảnh ga trên cáp treo có thấy một khai trường than lộ thiên. Cũng khai trường ấy nếu ở một điểm nhìn khác, với góc ống kính hẹp hơn thì trông nó lở lói, "tố cáo" hơn nhiều.
Rồi một nhà máy nhiệt điện lớn, theo công nghệ TQ(?), cũng đang được xây dựng trong tầm nhìn. Có lẽ sau này khi vái lạy Tam Tổ Thiền phái Trúc Lâm tại Chùa Đồng trên đỉnh Yên Tử chúng ta vẫn sẽ không thể "thoát tục" khi bầu không khí có lẫn khói lò hơi?
Đấy, có nhiều bức xúc tiềm ẩn. Chúng ở ngoài tầm tay với và chúng ta phải chung sống với nó. Hãy thưởng thức những gì còn có thể. Leo này.

Nghỉ mệt.









Xin chào.









Nếu đau chân rồi thì ta xuống ... ngang!

Còn một người trong đoàn không có mặt trong các tấm ảnh, là lão Hợp. Lão bị "hết hơi" khi lên được một đoạn từ Hoa Yên. Lo lão không ổn chúng tôi phải ăn cùng nhau để theo dõi. Hết bữa không thấy có chuyện gì chúng tôi mới bắt đầu leo. Vì ăn rồi mới leo nên có phần uể oải, lên xuống mất gần 4 tiếng. Cống hiến của lão Hợp trong chuyến đi là một số thông tin đã được dùng trong bài viết này.