PHÚ QUỐC ĐẢO

Thanh Minh

Phóng viên "Báo chữ to" vừa từ PQ về, thấy đôi điều là lạ. Do không có thời gian nên tôi sử dụng thêm tư liệu ngoài …chẳng qua chỉ là mong được cùng anh em chia sẻ chút hiểu biết về non sông gấm vóc. PQ hiện đang "nóng" dần lên khi CPC vừa phát hiện trữ lượng dầu khí rất lớn tại vùng biển này .

Vị trí
Phú Quốc hay còn gọi là Đảo Ngọc, là hòn đảo lớn nhất của Việt Nam, cũng là đảo lớn nhất trong quần thể 22 đảo tại đây, nằm trong vịnh Thái Lan. Đảo Phú Quốc cùng với các đảo khác tạo thành huyện đảo Phú Quốc trực thuộc tỉnh Kiên Giang. Toàn bộ huyện đảo có tổng diện tích 593,05 km², xấp xỉ diện tích đảo quốc Singapore. Thị trấn Dương Đông, tọa lạc ở phía tây bắc, là thủ phủ của huyện đảo. Phú Quốc nằm cách thành phố Rạch Giá 120 km và cách thị xã Hà Tiên 45 km.

Đảo Phú Quốc dài 50 km, nơi rộng nhất (ở phía bắc đảo) 25 km. Điểm cao nhất tới 603 m (núi Chúa). Địa hình thiên nhiên thoai thoải chạy từ nam đến bắc với 99 ngọn núi đồi. Phần các vùng biển quanh đảo nông có độ sâu chưa đến 10 m. Tuy nhiên, cụm đảo nhỏ của cảng An Thới bị ngăn cách hẳn với phần mũi phía nam của đảo Phú Quốc bởi một eo biển có độ sâu tới hơn 60 m.

Trong đoàn tôi có anh phát biểu: " PQ mình lớn ngang ngửa Singapore, có rừng nguyên sinh và bờ biển tuyệt vời với bao tiềm năng ẩn giấu, có khi còn hơn bạn. Giờ ta chỉ thiếu mỗi…Lý Quang Diệu nữa thôi"! Tay này có định "chọc ngoáy" gì không đây?

Lịch sử
• Năm 1671, một người Hoa tên Mạc Cửu (Mạc Kính Cửu), quê ở Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, mang cả gia đình, binh sĩ và một số sĩ phu khoảng 400 người lên thuyền rời khỏi Phúc Kiến. Sau nhiều ngày lênh đênh trên biển cả, phái đoàn Mạc Cửu đổ bộ lên một vùng đất hoang trong vịnh Thái Lan. Sau khi dò hỏi và biết vùng đất này thuộc ảnh hưởng Chân Lạp, phái đoàn liền tìm đường đến Oudong xin tị nạn, nhưng lúc đó nội bộ Chân Lạp có loạn. Mạc Cửu gặp Nặc Ông Thu (Ang Sur, Jayajettha III) và ở lại hợp tác cho đến năm 1681.
• 1680, Mạc Cửu đã lập ấp rải rác từ Vũng Thơm, Trủng Kè, Cần Vọt, Rạch Giá, Cà Mau. Hà Tiên trở thành thương cảng quan trọng, thôn ấp định cư nằm sát mé biển, thuận tiện cho ghe thuyền tới lui, hoặc ở đất cao theo Giang thành, sông Cái Lớn, sông Gành Hào, Ông Đốc để canh tác.
• Ông lập ra 7 sòng bạc dọc bờ biển: Mán Khảm (Peam), Long Kỳ (Ream), Cần Bột (Kampot), Hương Úc (Kompong Som), Sài Mạt (Cheal Meas), Linh Quỳnh (Rạch Giá) và Phú Quốc (Koh Tral). Thủ phủ đặt tại Mán Khảm (cảng của người Mán, tức người Khmer), sau đổi thành Căn Khẩu (Căn Kháo hay Căn Cáo). Tiếng đồn vang xa, lưu dân gốc Hoa từ khắp nơi trong vịnh Thái Lan xin vào đây lập nghiệp, dần dần vùng đất này trở thành một lãnh địa phồn vinh với tên gọi mới: Căn Khẩu Quốc. Đảo Koh Tral cũng đổi tên thành Phú Quốc (vùng đất giàu có).
• Năm 1708, Mạc Cửu liên lạc được với Chúa Quốc Nguyễn Phúc Chu.
• Năm 1714, Mạc Cửu xin làm thuộc hạ của chúa Nguyễn và được phong chức tổng binh cai trị đất Căn Khẩu.
• Năm 1724, Mạc Cửu dâng luôn toàn bộ đất đai và được phong làm đô đốc cai trị lãnh thổ Căn Khẩu, đổi tên thành Long Hồ dinh.
• Từ 1729, Long Hồ dinh nổi tiếng là vùng đất trù phú nhất vịnh Thái Lan.
• Năm 1735, Mạc Cửu mất, con là Mạc Sĩ Lân, sau đổi thành Mạc Thiên Tứ, được phong làm đô đốc, kế nghiệp cha cai trị Long Hồ dinh. Gia đình họ Mạc được Ninh vương Nguyễn Phúc Trú nâng lên hàng vương tôn. Long Hồ dinh đổi tên thành trấn Hà Tiên.
• Năm 1739, Mạc Thiên Tứ lập thêm bốn huyện: Long Xuyên (Cà Mau), Kiên Giang (Rạch Giá), Trấn Giang (Cần Thơ) và Trấn Di (bắc Bạc Liêu).
• Năm 1755, Nặc Nguyên nhờ Mạc Thiên Tứ dâng chúa Nguyễn lãnh thổ hai phủ Tầm Bôn (Cần Thơ) và Lôi Lập (Long Xuyên) để được về Nam Vang cai trị. Năm 1758, chúa Nguyễn đưa Nặc Tôn (Ang Ton II) lên làm vua và được tặng thêm lãnh thổ Tầm Phong Long (Châu Đốc và Sa Đéc). Nặc Tôn tặng riêng Mạc Thiên Tứ lãnh thổ 5 phủ miền Đông-Nam Chân Lạp: Hương Úc (Kompong Som), Cần Bột Kampot), Trực Sâm (Chưng Rừm), Sài Mạt (Cheal Meas) và Linh Quỳnh (vùng duyên hải từ xã Sré Ambel đến làng Peam), nói chung là toàn bộ vùng biển ven duyên quanh đảo Phú Quốc, Mạc Thiên Tứ dâng hết cho Võ vương Nguyễn Phúc Khoát. Võ vương sát nhập tất cả các vùng đất mới vào trấn Hà Tiên, giao cho Mạc Thiên Tứ cai trị.

Hay nhỉ. Hóa ra bọn "bành trướng" nó "mần" đất của bạn Miên rồi "dâng" cho ta? Thằng Tàu nó khoái "danh" thì ta cho nó danh. Ta thích đất thì OK, ta được đất!?

Dân cư
Trước năm 1975 dân số trên đảo chỉ hơn 5000 người. Sau năm 1975, dân số trên đảo tăng lên nhanh chóng do hiện tượng di dân. Đến năm 2003, theo thống kê của tỉnh Kiên Giang dân cư sinh sống trên đảo đã lên đến trên 79.800 người, với mật độ trung bình là 135 người/km², thấp hơn mật độ trung bình của cả nước 253 người/km².
Tin mới nhất thì hiện nay dân số PG đã lên đến 85.000 người. Trong đó anh em " bọ" mình và đồng bào Quảng Ngãi chiếm 1/3. Dân đảo thực ra từ nhiều nơi kéo tới, dân gốc ít thôi. Họ sống chủ yếu dựa vào rừng và biển nên đất vườn cũng ít. Mấy anh đến sau 85 " tư duy mới" nên mua gom của họ, thôn tính từng mảng bờ biển dài, đẹp bán lại cho bên du lịch kiếm lời bạc tỉ.

Sau đây là mấy cái lạ của PQ:
• Tên " Dương" : PQ có nhiều địa danh tên " dương". Thị trấn Dương Đông thủ phủ của huyện đảo ; Xã Dương Tơ là nơi TT Nguyễn Tấn Dũng vừa đến động thổ sân bay quốc tế; xã Cửa Dương … Thì ra do PQ trồng rất nhiều dương ( phi lao) nên mới có chuyện này .
• Nước: PQ là đảo nhưng nhờ có núi và rừng nguyên sinh nên nguồn nước ngọt rất dồi dào. Ngay thị trấn có cả con sông lớn nước ngọt, trong xanh chảy ngang, một số nơi ngay bờ biển người ta chỉ cần đào xuống một chút là có nước ngọt , mà ngọt thật chứ không ngọt lợ,thật lý tưởng .
• Tiêu: PQ là xứ tiêu , những dây tiêu giống đầu tiên được đưa từ Hải Nam đến trồng thử, không ngờ hạp chất đất thế là "định cư" luôn. Năng xuất tiêu PQ không bằng tiêu đất liền nhưng chất lượng thì hơn hẳn do được bón phân bò và phân xác mắm. Tôi có thăm vườn tiêu của ông
Mười Đen có vợ là bà Mười Trắng." Sản phẩm" của Đen- Trắng là cô bé bán tiêu trong ảnh. Người PQ trông cũng ăn đứt nơi khác đấy chứ ! Số phận cây tiêu PQ cũng long đong như cây vải thiều quê DĐ. Có năm tiêu rớt giá thê thảm, dân trồng tiêu "dỗi" bỏ cho rụng không buồn thu hoạch nữa. Tiếc!
• Sim : PQ có rất nhiều sim . Người ta ủ sim chín với đường cho lên men là thành siro chứ không chưng cất gì cả . Ai thích thì pha thêm đế vào thế là thành rượu sim, uống khá ngon, giờ cũng là loại đặc sản của huyện. Bụi sim PQ rất to, cao và nhiều trái chứ không còi cọc như sim Quế Lâm. Các em học sinh rất thích đi hái sim cải thiện, ngày có thể hái 5-7 kg/người, gía 16- 18 ngàn đồng/ kg. Người ta không trồng sim nhưng giờ sim mọc trong vườn cũng được chăm sóc như cây ăn trái.
Dân trồng tiêu lắm lúc chán đời quay sang hái sim ..lời hơn. Lạ!
• Nhà: Phía tây bắc đảo có nhiều căn nhà nhỏ chỉ có mái , vách thưng bằng vỏ cây kền kền trên đảo. Loại vật liệu này có tuổi thọ (40 năm!), khi trời nóng , khô, vỏ cây co lại tạo thành những khe hở , khi mưa, ẫm võ lại dãn ra như một " máy điều hòa nhiệt độ" tự nhiên. Các nhà này đều không có cửa . Khi mình "phỏng vấn" họ rất ngạc nhiên và trả lời tỉnh rụi:" có gì đâu mà mất". Buồn!
• Chó : Chó Phú Quốc là một loại chó riêng của đảo Phú Quốc, Việt Nam. Nó có đặc điểm phân biệt với các loại chó khác là các xoáy lông ở trên sống lưng. Nó là một trong ba dòng chó có xoáy lông trên lưng trên thế giới. Hai loại chó lông xoáy ở lưng còn lại là chó lông xoáy Rhodesia và chó lông xoáy Thái. Chó Phú Quốc biết đào hang để đẻ và có biệt tài săn thú, bơi dưới nước giỏi như rái cá nhờ chân có màng như chân vịt và bộ lông mượt sát (1-2 cm) rất ngắn nên khi ướt chó Phú Quốc chỉ cần lắc mình vài lượt nước sẽ bắn đi do đó sẽ chóng khô. Tôi đã xem kỹ , hóa ra bọn chó này có khá nhiều kiểu xoáy khác nhau, chắc chúng cũng chạy theo model như đám trẻ làm đầu bây giờ vậy.
• Bò biển ( đugiong) : Đây là loài động vật có vú ở đảo PQ, ăn rong và cỏ dưới biển. Chúng chính là " nàng tiên cá" với bao nhiêu tưởng tượng và giai thoại ly kỳ . hiện nay loài này được đưa vào sách đỏ và có nguy cơ tuyệt chủng, bởi thế tôi chỉ có thể chụp ảnh …cốt của nó để các bạn ngắm

Viết thế chắc cũng đã nhiều? Thay cho lời kết xin mời các bạn nghe: "Phát biểu tại lễ khởi công, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc được xây dựng, đưa vào vận hành khai thác sẽ góp phần quan trọng vào sự phồn vinh, phát triển toàn diện của Phú Quốc, của Kiên Giang, của cả vùng và cả nước, đóng góp không chỉ cho lĩnh vực kinh tế mà còn tăng cường sức mạnh phòng thủ của quốc gia.
Phú Quốc là huyện đảo có diện tích và dân số lớn nhất trong 12 huyện đảo của nước ta, diện tích tương đương Singapore, có tiềm năng và lợi thế phát triển rất đa dạng.
Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt xây dựng Phú Quốc với mục tiêu trở thành một trung tâm du lịch, dịch vụ có chất lượng cao, đồng thời là trung tâm giao thương với các vùng trong nước, khu vực và quốc tế".

Biển Phú Quốc

Chó Phú Quốc

Máy bay đưa thủ tướng Dũng ra đảo và đưa ô. Minh về đất liền. Oách.

Khách sạn Phú Quốc

Cây tiêu, đặc sản Phú Quốc

Vườn tiêu

Cô bán tiêu

Gành Dầu, cách 4 km đường biển dãy núi phía xa là CPC