Đạo HỒI

Đạo Hồi có tên “cúng cơm” là đạo Islam. Nguyên do là vì vào đời nhà Ðường, đạo Islam truyền vào khu vực Đông Á bắt đầu từ bộ tộc Uighurs ở Tân Cương, mà Uighurs theo phiên âm hán-việt là Hồi Hột, do đó gọi là đạo của người Hồi Hột, lâu ngày chỉ còn gọi là đạo Hồi. Hiện nay trên TG có khoảng 1,2 – 1,7 tỷ người theo đạo Hồi.

Người Hồi giáo tôn thờ Allah (theo tiếng Ả rập dịch ra là Thiên Chúa, Đức Chúa trời). Họ coi Cựu Ước và Tân Ước là kinh sách của Allah nhưng đã bị người Do Thái giáo và Cơ Đốc giáo làm lệch lạc đi và kinh Quoran là kinh thánh đã được điều chỉnh đúng.

Theo đạo Hồi giải thích : Con người đầu tiên, là ông Adam do Allah tạo ra để cùng loài người cai quản muôn loài ở trần gian. Khi Adam chết, con cháu ông, không còn ai chỉ bảo đã đi vào sai lầm và Allah phải gửi xuống những vị tiên tri để uốn nắn, “đào tạo lại” (họ là các nhà tiên tri, không phải thánh vì họ đều là con người đã được giác ngộ và thấu hiểu kinh thánh nên “nhìn” thấy tương lai). Hàng trăm vị đã được cử xuống như : Noah (người cứu muôn loài khỏi nạn Đại Hồng thủy), Abraham (Tổ phụ của dân Do thái và đạo Cơ đốc, bạn của Chúa trời), Moses (thánh của đạo Do thái), David (vua Israel) và Jesus (Đức Chúa con, giáo chủ đạo Cơ Đốc)…. Tuy nhiên, do loài người thiếu kiến thức, không thể tiếp thu và do khả năng của các vị này còn hạn chế, không truyền đạt hết được lời Allah, nên sai lầm vẫn tiếp tục. Do vậy, đến thế kỷ thứ 7, Allah quyết định giác ngộ cho Mohammed, và biến ông trở thành nhà tiên tri hơn hẳn những vị tiền nhiệm.

Mohammed (570 – 632) sống tại nơi là Ả Rập Saudi ngày nay. Mecca (nơi sinh của ông) là thánh địa số 1 mà mỗi tín đồ đạo Hồi 1 lần trong đời phải hành hương về đó. Ngoài ra còn có Medina (nơi Mohammed chết) và Jerusalem (nơi ông đã từng tới trong giấc mơ khi còn sống và bay lên trời sau khi chết) là các thánh địa số 2 và 3.

Sau khi Mohammed chết, nhạc phụ của ông rồi sau đó là 2 đệ tử kiêm chiến hữu đã thứ tự kế vị làm Giáo chủ trong 23 năm tiếp theo. Nhưng có khoảng 10% dân Hồi giáo không chấp nhận những người kế vị này cho tới khi Ali ibin Abu Tabib – con rể của Mohammed nhậm chức (giáo chủ đời thứ 5) và tiếp theo là con cháu của ông thì mới được công nhận là nối dõi chính thức (rể cũng là con!), vì những người “chính thức” này mới được Mohammed (và Allah) “trợ giúp” thêm trong các quyết định của mình. Đây chính là phái Shi'ite, theo từ ngữ đầy đủ là "Shiat Ali" (đảng của Ali). Giáo chủ cuối cùng được nhiều (không phải đa số) giáo dân Shi'ite công nhận là giáo chủ Ayatollah Khomeini của Iran (mất năm 1989), người đã làm cuộc cách mạng Hồi giáo chống Mỹ trong những năm 80 của thế kỷ 20. Sau năm 1989, không có giáo chủ (tự xưng) nào có uy tín đến như vậy nữa. Phái Shi'ite phát triển mạnh ở Iran, Iraq, Baranh, Libanon, Afganistan, bắc Pakistan, các nước Đông Nam Á, 1 phần Ấn độ và các nước trung Á của Liên xô cũ, một số nước đông Âu.

Tuy nhiên, khoảng hơn 85% dân Hồi giáo vẫn coi chỉ có Mohammed là đấng tiên tri cuối cùng. Do đó, tất cả các nhà lãnh đạo tiếp theo chỉ là những nhân vật tạm thời để điều hành Giáo phái, không có “sức mạnh” nào hơn mọi người cả. Và đó triết lý của phái Sunni. Phái Sunni hiện phát triển mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ, Syri, Palestin, Jordani, 1 phần miền bắc Iraq và khu vực Bắc Phi.

Thực ra cho tới nay do có rất nhiều suy nghĩ / quyền lợi khác nhau, nên đã có rất nhiều các nhánh nhỏ trong các phái lớn, như trong phái Sunni có 4 nhánh nhỏ, trong phái Shi'ite có không dưới 12 nhánh. Ngoài ra còn có phái Sufi có quan điểm trung dung giữa 2 phái trên và còn nhiều phái nhỏ khác chiếm vài % dân đạo Hồi như Kalam, Karajite…

Nhưng nói chung, ngoài mâu thuẫn về người lãnh đạo, 2 phái chính đều thống nhất về lý thuyết của đạo Hồi với 5 điều căn bản là :

1.Tuyên đọc câu : “La ila ha il lallah” (Allah là Đấng Duy Nhất để phụng thờ).

2.Cầu nguyện ngày 5 lần: Buổi bình minh, trưa, xế trưa, buổi hoàng hôn và tối.

3.Bố thí.

4.Nhịn ăn lúc có mặt trời trong tháng chay Ramadan (hình như là tháng 10) để tưởng nhớ tới Mohammed.

5.Hành hương đến Mecca bằng kinh phí của riêng không được vay mượn hay xin tài trợ.
Và nhiều điều “phụ” khác như : không lấy quá 4 vợ (vì đàn ông phải tham gia chiến tranh nên cần có đủ để “tạo ra” người nối giõi, nhưng ngoài ra không được ngoại tình khi đang chính thức có đủ 4 vợ), cấm giết người (ngoại trừ trường hợp đặc biệt để bảo vệ đạo hoặc tự vệ), cấm ăn thịt lợn (vì lợn là đồ dơ bẩn và thường ăn xác chết trong các cuộc chiến tranh - xưa kia người Hồi giáo không chôn người chết mà mang bỏ ra sa mạc), cấm uống rượu (vì rượu làm mất tỉnh táo dễ gây ra các hành động sai đạo giáo, nhưng trừ ở Thổ Nhĩ Kỳ và Tuynidi ngày nay thì không sao – có lẽ vì tửu lượng cao hay rượu nhẹ?), đàn ông phải để râu (để chứng tỏ là đàn ông thực – không phải lưỡng tính?), đàn bà phải trùm khăn khi ra đường (không để cho bọn đàn ông khác thèm muốn), các quyền lợi của đàn bà hầu như không có (vì họ xuất phát chỉ từ cái xương sườn của đàn ông)…..

Các tổ chức, chi, phái đạo Hồi là vô cùng phức tạp. Đây là các mối quan hệ đan xen giữa quan điểm đạo giáo – huyết thống gia đình – dân tộc – lãnh thổ / quốc gia - quyền lợi vật chất – quan điểm chính trị…. Nhưng trong 2 phái chính hiện nay có các đảng chính trị sau là mạnh nhất :

Trong phái Sunni là đảng Baath (đảng Hồi sinh) đã từng mạnh nhất ở Iraq thời Sadat Hussein và nay là ở Syri và nam Yêmen. Tổ chức Hamas ở Palestin là tổ chức có xu hướng hoạt động “thân thiện” với đảng này. Tiêu chí của đảng này là : Dân tộc Ả rập thống nhất theo truyền thống XH Hồi giáo! (họ muốn XD XHCN chống TB và CS!).

Trong phái Shi'ite là tổ chức Hezbollah (đảng của Allah) được Iran tài trợ và hiện đang hoạt động mạnh nhất ở Libanon và tất nhiên cũng ở Iran. Mục tiêu của đảng này là : XD công bằng trong 1 nhà nước (Hồi giáo) pháp quyền!

Các đảng chính trị này chỉ có ảnh hưởng chủ yếu ở khu vực Trung Đông, nơi coi Hồi giáo như Quốc giáo.