Huỳnh Xuân Thủy
Đã lâu lắm rồi có những cái quên, nhưng còn nhớ chút ít, xin kể lại mong mọi người lượng thứ nếu có sai sót.
Ngày ấy, khái niệm " lũ ống ", " lũ quét " chưa có chỉ nghe thầy và các bạn ở rừng Sơn La - Lai Châu kể lại ... như mơ ! Thế rồi một ngày cái gì " phải đến " nó đến.
1. Mùa mưa năm 1966,
Ngày ấy vùng rừng Yên Mỹ - Đại Từ còn rậm lắm không như bây giờ cây vài người ôm phủ kín rừng là chuyện thường ngày ở huyện. Chiều sương mờ giăng giăng đỉnh núi, mây lãng bảng bay. Buồn ! Chiều ấy: mọi người ở B2C8 bên " Cồn Cỏ " đi qua cầu sang bên kia suối ăn cơm như thường ngày. Trời bỗng xám xịt, mây vần vũ. Gió và gió, mưa nặng hạt dần, mọi người ăn vội vàng để về bên kia suối. Gió thổi mạnh hơn, mưa dày hơn. Cả bọn chạy vộ qua cây cầu là một thân cây đường kính khoảng 5-60 phận bắc qua suối. Nước suối dân cao ... cuồn cuộn chảy. Cả bọn thu mình trong nhà nhìn ra suối, ra sân. Mưa ngày một to hơn, gió mạnh hơn. Cành cây gãy răng rắc. Thế rồi, nước bất thần ập về, chảy xiết. Đá dưới suối lăn cùng cục,... cùng cục. Nghe rợn người. Nước mấp mé phản nằm, ba lô được chuyển lên ở sạp nứa gác giữa hai vì kèo. Một phản nữa rồi phản nữa kê lên. Nước cứ cuộn chảy xiết. Bỗng đâu rắn bơi theo dòng chảy vô nhà cả bọn hét lên nhảy cả lên phản đứng. Thế rồi ngôi nàh rung lên sau một cái đập của đá suối lăn vào cột. Tường đất ngấm nước, rã ra ... trơ những que nứa tép hình ô vuông, trống hoác.
2. Cuộc hành quân bất đắc dĩ:
Nhà ăn và kho quân lương bên kia suối được lệnh chỉ huy dời lên đường cái quan, nhưng công lao mấy thàng trời đi rừng chặt củi giờ lũ cuốn phăng hết.Cả mấy chục khối củi xếp ngay hàng bên kai suối, cao lút đầu người, giờ lũ cuốn hết theo dòng nước. Cây cầu độc mộc cũng bị nước cuốn phăng. Nước mưa quất vào mặt rát bỏng, tình hình trở nên cấp bách. Thầy Bân-C trưởng khoác áo mưa, đứng bên kia suối, cầm loa pin ra lệnh: Trung đội 2 phải khẩn trương di chuyển vào Đồng Cháy, lên đồi cao ngay ! (Tôi không nhớ thầy lệnh cho ai, cái này phải hỏi thêm mấy bạn ở B2, nhất là Tương Lai và Ngô Hùng) Ban chỉ huy trung đội chỉ kịp hội ý chớp nhoáng cử Ngô Hùng cao nhất đi trước cầm đèn pin, các bạn đi sau mỗi người cặp nách 1 cây với bạn đi trước lần mò đi trong đêm. Nước chảy xiết, ngập trên bụng nên không mang ba lô được phải đội cả lên đầu, mỗi người che thân bằng 1 tấm ni lông xám bì bõm lội, trong đồng nước trắng xóa. Mưa, gió rét run cầm cập, mọi người lần mò trong đêm tối ... Hơn 21 giờ tonaf trung mới đến đồi bưởi trong Đồng Cháy. Ngày xưa, đây là một bản doanh trồng ngô và sắn mọi người hay thấy khỉ xuống bẻ trộm ngô. Ai quần áo ướt sũng, môi tím ngắt, run cầm cập ... chỉ có đôi mắt còn sáng. Cả bọn mệt nhoài, cởi hết quần áo treo lên đầu nhà, góc bếp, rồi vào chỗ tối nhất thay quần lót. Có đứa quần áo, ba lô ướt sũng hết, đành tụt quần vắt cho khô rồi mặc lại, rồi nhóm bếp chất củi đốt hơ cho đỡ lạnh, rồi nằm lăn ra ngủ ...
3. Ngày trở về
Sáng trời quang mưa tạnh. Ánh nắng chói chang chiếu vào mặt. Cả bọn bừng tỉnh dậy, vội vàng đánh răng rửa mặt, vội vã chào các gia đình. Hạ sơn ! Quần áo sắn cao, nhưng đa số chỉ mặc quần đùi, quần dài vắt cổ, tháo giày, dép đi chân đất. Đường nhão nhoẹt, trơn trượt. Bùn dính đến mắc cá chân, bước 1 bước lại phải nhấc chân sau lên ... chỉ vài cây số mà đến trưa mới về được đến nhà. Một cảnh tượng tang hoang như sau ... lũ ! Tường nhà dưới chân trống huơ trống hoác. Rác rưởi cành cây khắp nhà, khắp sân, đá ở suối nằm lăn long lóc khắp nơi. Cây cầu độc mộc không còn nữa, nươc mênh mang, đục ngầu !
Chúng tôi để tạm đồ đạc lên phản trên cao rồi múc nươc rửa các phản quét dọn trong nhà ngoài sân , phơi những thứ ẩm ướt lên dây phơi, cành cây, tảng đá ... chỗ nào phơi được thì phơi vì hết chỗ phơi rồi ! Nhà ăn, nhà bếp, kho quân lương giờ đây biến mất, tang hoang như sau bão. Chúng tôi thẫn thờ nhìn vào khoảng không trống vắng xa xăm mà tự hỏi : Trời, sao kinh khủng thế ! May mà chúng tôi ở lại thì chắc giờ này có bạn bị cuốn trôi ra tận ĐạiTừ rồi !
Đã 44 năm trôi qua, kể từ ngày ấy ! Bây giờ những thằng " oắt con " ngày ấy, phần lớn đã về hưu lên chức ông bà rồi. Nhưng trận lũ quét đó lại in sâu vào ký ức không quên, như những ngày " tuổi thơ dữ dội " của học sinh trường Nguyễn Văn Trỗi ngày ấy !
Quy nhơn, ngày 1 tháng 6 năm 2010
Ảnh xã Mỹ Yên, vị trí B2 và Đồng Cháy
23 nhận xét:
Đúng là nước chảy xiết dưới suối, đá lăn lục cục từ khi còn sáng. Cây cầu có cảm giác rung rung.
Đột nhiên nửa thước nước ùa vào nhà giầy dép thất lạc, kê phản lên cao. Rồi nghe tiếng loa, bên kia suối ánh đèn pin loang loáng.
Hôm rồi ai đó nhắc thầy Hướng là B trưởng được lệnh đưa học sinh vào làng với đồ nhẹ. Có thằng không có ni lông phải khoác... tầu lá chuối, chả được bao xa thì cũng bằng không.
Sáng hôm sau về lại, trời xanh mây trắng nắng vàng. Lòng suối sạch bong, như sau mọi cơn lũ, nước chỉ tới bắp chân, trong vắt chứ có đục đâu.
Bên kia suối hình như nhà ăn sạt mất một góc.
Hình như ngày ở Quy Nhơn sớm hơn Sài Gòn thì phải?
Ngày Lũ ấy không kịp chuyển kho nên hôm sau đại đội phải đi vay gạo và mọi người được ngày ăn cháo.
Nhà B2 cũng chẳng còn, cầu còn không trụ nổi lấy đâu ra phản để mà rửa. Ngay sáng sớm hôm sau MK đã sang thấy chỉ còn bãi đá mênh mông, suối cũng chẳng còn . Bên này suối nhà ăn cũng biến tiêu, nhà bếp còn một chân lủng lẳng .
MK
MK ơi, B2 còn cả 2 nhà ở và lớp học chứ. Bên B2 đất có vẻ cao hơn, ở xa mép suối hơn nên nhà cửa không bị hỏng mấy đâu. Hôm sau về mọi thứ lại đâu vào đấy ngay mà. Chỉ có nhà ăn bị thiệt hại.
MK ơi,ngày mai là Mùng 1/6,ngày TNQT nên tôi nhớ lại ngày xưa,nhưng HT đăng sớm,xin lỗi các bạn vậy!Năm đó B2 do Thầy Ngọ làm BT,trực tiếp giới thiệu tôi vào Đoàn,nhưng hôm đó không có mặt cùng hành quân mà thầy đi phép về quê hay sao,HT hỏi thầy BÂN ,chắc thầy nhớ đấy,viết lại cho chính xác!Thành thật xin lỗi các bạn!/TBK4
TBk4 "nhu mì" nhỉ. Bài đăng "vượt mức kế hoạch" là niềm tự hào của thời bọn mình còn trẻ đấy :-)
@TBều: Nếu không có quyết định chạy lũ sáng suốt đó chắc Đảng,Quân đội bị trôi mất một mớ "hạt giống đỏ" rùi!
TM
Thủy bều hay đấy,Nhà B2 và nhà bếp còn nhưng toang hoác cả,bọn này xuống giải quyết"hậu quả" sau đó ngươc suối lên "Bom Bom', tới nơi thật ngỡ ngàng chẳng còn gì cả.Trận lũ đó thấy Ngọ đang là B trưởng bọn tôi( chính xác đấy vì tôi nằm cạnh giường thầy và có những kĩ niệm không bao giờ quên về tình thầy trò).
DS
Trận lũ ấy kéo theo cả một kho quân trang của trường ở gốc đa, sau thuê dân đi mò lại
TTXVH
Tay này nhớ dai thiệt.
Hồi đó, tụi em là C5 chẳng biết gì. Chỉ nhớ con suối trước khi vào doanh trại, vẫn thường tắm ở đấy, trước kia, chỗ sâu nhất chỉ vừa ướt đít, tự nhiên thấy một ngày nó đủ làm ướt rốn! Và có 1 vũng xoáy lớn ra đủ để "bơi". Chỉ 2 sải tay là hết (có lẽ dài khoảng 3m!). Cả bọn hì hục tập bơi để mấy bữa sau vào bom bo ... chẳng còn chỗ mà bơi!
HMK6
Cho thêm một chi tiết nhỏ, ngày hôm sau khi lũ rút, vì chưa có gạo nên nhà bếp luộc tạm một ít củ chuối để ăn tạm, chiều mới có cháo.
Sau đó mới chuyển bếp vào phía gần rừng
NK
Nói người ta lại tưởng thật. Làm gì có ăn củ chuối! Củ chuối đưa ra khỏi danh sách dinh dưỡng lâu rồi, không tin mời hỏi ông Từ... Ngữ.
Hữu Thành.
Không biết ngoài nớ ra răng, chứ trong ni, củ chuối là món đặc sản đó, anh Hai, mà phải vô nhà hàng cao cấp mới có. Tui nói thiệt đó.
HCQ:Cũng giống con người , bi giờ cái j quỷ quái nhất , tồi tệ nhất đều được nâng lên hàng đặc sản . Hồi đó làm j có chuyện luộc củ chuối cho tụi mình ăn tạm .
HH
TBK4:Ông tả trận lũ ở đâu đó? Tại QN hay ở ĐT hơn 40 năm trước . Nếu của B2 ở ĐT vào năm 1966 thì đâu đến nỗi thê thảm như vậy , tôi ở B2 mà . Cái này chắc lại nghe "đài địch" rồi .
HH
Tôi nhớ cả HH và Tbk4 đều ở B2 C7. Nhưng B2 C8, hồi có vụ lụt ấy, thì tôi không nhớ có HH không, chứ Tb thì chắc là có chứ.
Tôi nhớ B2 ở bên kia suối nên bị lũ chia cắt phải hành quân đi sâu vào dân Đồng Cháy, hôm sau mới về. Lối đi là cái cây gỗ bắc qua suối thân to 2 người ôm.
TTXVH
Biết có chỗ gọi là Đồng Cháy thì nói Đồng Cháy. Chứ thực sự tối hôm ấy vào đâu, ngủ đâu thì tôi không biết. Có một đêm thôi mà.
Nhưng bây giờ biết rõ địa hình rồi thì tôi nghĩ không chắc mình vào Đồng Cháy đâu. Vì Đồng Cháy thì xa mà trên đường đi còn qua mấy cái thôn khác.
Xem ảnh mới đưa thêm vào mà xem.
Gửi HT và vHH;Ngày dó tôi ở B2,nhưng Bt thì tôi không nhớ rõ,để rõ thêm cần hỏi lại Thầy BÂN,Phước Bình ,TLai,Ngô Hùng.Học kỳ1,B2 chuyển xuống ở Cồn Cỏ,Gần lớp có cây Hồng Phác,cuối lớp nhìn qua nhà ăn,tiết học đầu tiên do thầy Vương Trí Nhàn dạy ,thầy nói mà nước bọt dính trắng cả mép!Đêm ấy tôi nhớ đi xa lắm,trèo lên đồi cao,gần suối hồi mới lên Đại Từ để tránh lụt mà,không sai đâu HT à! Tôi nhớ HH làm gì có ở B2.Sau này qua YTRUNG thì mấy thầy B Trưởng ở lại,Vũ Đại Định làm B Trưởng,sau DĐ di viện Thầy Trực mới cử tôi thay.khi lên nhà trên đồi mà!/TBK4
HT à,Cái bản đồ thật tuyệt,vì từ B2 ra đến Đồng Cháy rất xa,phải qua mấy xóm nhà dân nữa(xóm nhà Thầy Đ- Thành ở bây giờ),nhưng ngày ấy chỉ có khoảng năm nóc nhà thôi,tôi và Tự Thành đã vào mua cả một cây bưởi,chỉ có 5 đthôi,khi nào ăn vào hái lấy,đến hết mùa,Đây là tấm bản đồ mới ra sau này ,nên dân cư đông hơn trước,ngày xưa vắng hoe.Nhưng cữ hỏi lại Thầy Bân ,và Hùng móng,tương Lai, Phước Bình ...để rõ hơn !xin cảm ơn /TBK4
"Vật đổi sao dời", dân Đồng Cháy nói có một hồi "nhà lên rú..." dành đất cho nông nghiệp. Bởi vậy phân bố làng xóm chắc chắn không như bây giờ mình thấy trên ảnh vệ tinh.
Hồi xưa thỉnh thoảng tôi mới đi vào Cung tiêu mua mấy thứ lặt vặt, hoặc để sờ, ngó cái thùng dầu phụ máy bay; có lúc đi mấy xóm mua bưởi, mua mía,... nhưng nhớ nhất vẫn là phía đi lấy củi hướng khác, nên không nhớ rõ địa hình trong đồng để so sánh với bây giờ. Chỉ thấy là Đồng Cháy xa quá, đi chi cho cực :-)
@TB: có thể tự xem ảnh vệ tinh được, theo đường dẫn này http://maps.google.com.
Bấm giữ chuột trên ảnh vệ tinh để kéo hình tới chỗ mình muốn xem. Lăn bánh xe chuột tới trước để phóng to, lăn ra sau để thu nhỏ.
TBK4 : Tôi ở B2 đấy ông ạ , tôi nhớ lúc đó B2 tụi mình có 2nhà ở và 1 lớp học . B2 sống tách riêng nhất , mỗi lần đi ăncơm & đi sinh hoạt đại đội đều phải đi qua cầu (là 1 cái cây) bác qua suối .Tôi cùng tiểu đội với Chiến dế & Trần Quyết Tâm. Tôi nhớ rất rõ vì có lần đêm bị sốt ,khát nước quá , nước đun sôi ko còn đành phảigọi Chiến dế dậy nhờ nó lấy cho 1 biđông nước suối . Còn TQTâm lúc đó mới lên, chưa kịp hòa nhập vói ae , bị tụi nó trộm hết bánh kẹo bèn ngồi khóc ti tỉ , tôi phải an ủi bạn & chỉ cách sống t/thể . Hình như lúc đó TĐ trưởng của tụi mình là thầy Hướng .
HH
Gửi HH:TQT nó lên tù hồi mới từ Trại Cau chuyển lên lớp 8,nó nằm gần tôi.mỗi lần mẹ nó lên đều mang theo kẹo cho cậu ,nên răng sún sớm.Ngày ấy mẹ nó trông đúng Gái Hà Thành,tóc búi có lưới đen bọc lại mà,Ông Hưng thì chuyên mặc quần soọc...
Đăng nhận xét